بورس چیست؟ از تاریخچه بورس تا کاربرد آن

در این مقاله به داستان بورس چیست می پردازیم.این که بورس های جهانی از کچا شروع شدند تاریخچه آن ها چگونه بوده است و چه سرنوشتی را طی کردند  و چگونه کار می کنند موضوع این مقاله است.

  زمان مطالعه 5 دقیقه
میثم منصوری
 21 / 07 / 2020
تفاوت شاخص داو و اس اند پی
  زمان مطالعه 5 دقیقه
میثم منصوری
 21 / 07 / 2020

در این مقاله به به چرایی بورس و تاریخچه آن می پردازیم.بورس ازکجا آغاز به کار کرد و این که بورس چه کارکردی در یک اقتصاد پویا و رو به رشد دارد.با بورس های بزرگ دنیا هم آشنا خواهیم شد و ویژگی هر یک را خواهیم گفت.با ما همراه شوید.ابتدا با این سوال شروع کنیم.

بورس به چه معنا است؟

بورس شاید کلمه جدیدی در میان فرهنگ لغت ما باشد اما تاریخچه کاری آن در میان مردم جهان شاید به صد ها سال قبل بر میگردد.آنجا که مردم برای تامین مالی تجارت خود نیاز به کمک داشتند و یا در برخی از ایام سال که بازار روی خوش نشان می داد نیاز به پول بیشتری برای خرید و روش داشتند به همین خاطر در قدیم ایام آن ها آن ها ضمن تامین مالی برای کسب و کار خود،برگ نوشته ای را هم به قرض دهنده می دادند که نشانی باشد برای وفای به عهد و زمان آن را هم در برگه ذکر می کردند.به همین سادگی.در گذشته این کار تا حدودی امکان پذیر بود چرا که هم قرض دهنده و قرض گیرنده همدیگر را می شناختند و نگران از دست رفتن سرمایه خود نبودند.اما آیا در دنیای امروز هم این کار امکان پذیر است.البته بورس های جهانی هم دیگر به این سادگی هم نیستند و موارد متنوعی به آن اضافه شده است که در ادمه بررسی می کنیم.

تاریخچه بورس

در سالهای 1600 میلادی، کمپانی Dutch East India با استفاده از صدها کشتی  طلا، ظروف، ادویه و پارچه رو در سراسر جهان معامله میکرد ولی انجام این عملیات عظیم ارزان نبود برای تأمین مالی سفرهای گران قیمتشون، کمپانی به شهروندهای حقیقی رو آورد، افرادی که میتونستن برای حمایت از سفرشون در ازای قسمتی از سود کلی پول سرمایه گذاری کنن این کار به کمپانی امکان انجام سفرهای بزرگتری رو داد و سود رو هم برای اونها و هم برای سرمایه گذارهای شجاعشون بالا برد با فروش این سهم ها تو قهوه فروشی ها و لنگرگاه های سراسر کشور کمپانی Dutch east india ناخواسته اولین بازار سهام جهان رو اختراع کرد از اون موقع کمپانی ها در حال جمع کردن سرمایه از سرمایه گذارها بودن تا از کارشون حمایت کنند ریشه کلمه بورس هم می تواند فرانوسوی باشد(ویکی پدیا)

و امروزه بازار سهام مدرسه، شغل و حتی کانالهای تلوزیونی مخصوص به خودش رو داره که برای درکش ساخته شدن ولی بازار سهام مدرن خیلی پیچیده تر از نسخه ی اصلیشه

کمپانی ها و سرمایه گذارها امروزه چطور از بازار استفاده میکنن؟ فرض کنیم یک کمپانی تولید قهوه تصمیم میگیره سهامش رو تو بورس ارائه کنه اول کمپانی خودش رو به سرمایه گذارهای بزرگ معرفی میکنه اگر اونها فکر کنن این کمپانی ایده ی خوبیه، اونها اولین شانس سرمایه گذاری توش رو دارن و بعد هم از ارائه ی اولیه ی رسمی کمپانی یا عرضه اولیه یا همان IPO حمایت میکنن این کمپانی رو تو بازار رسمی سهام قرار میده جایی که هر کمپانی یا شخصی که باور داشته باشه کاری احتمالاً سودآوره ممکنه سهم بخره

خرید سهم سرمایه گذارها رو مالک قسمتی از کار میکنه سرمایه گذاریشون به رشد کار کمک میکنه و هرچه کار موفقتر باشه خریدارهای بیشتری پتانسیلش رو میبینن و شروع به خرید سهم میکنن خواستار برای اون سهام که زیاد بشه قیمتش هم بالا میره قیمت رو برای خریدارهای آینده و ارزش سهام رو برای افرادی که قبلاً خریدن بالا میبره برای کمپانی این علاقه ی زیاد کمک میکنه ایده های جدیدششون رو تأمین کنن و همینطور ارزششون تو بازار سهام رو با نشون دادن تعداد مردمی که حاضرن براشون سرمایه گذاری کنن بالا ببرن ولی اگر به هر دلیلی یک کمپانی به نظر کم سودتر برسه، برعکسش هم میتونه اتفاق بیوفته اگر سرمایه گذارها فکر کنن ارزش سهامشون ممکنه افت کنه، سهامشون رو میفروشن تا قبل از اینکه کمپانی ارزش بیشتری از دست بده سود کرده باشن با فروش سهام و افت خواستار برای سهام، قیمت سهام افت میکنه و با اون ارزش سهام کمپانی تو بازار هم از دست میره این ممکنه برای سرمایه گذارها ضرر آور باشه، مگر اینکه کمپانی دوباره سودآور بشه این الاکلنگ عرضه و تقاضا تحت تأثیر خیلی عوامل قرار داره کمپانی ها تحت تأثیر غیر قابل اجتناب نیروهای بازار مثل نوسان قسمت مواد اولیه یا تغییر تو تکنولوژی تولید و تغییرات بهای کار هستن

سرمایه گذارها ممکنه نگران تغییرات تو مدیریت، اعتبار بد یا عوامل بزرگتری مثل قوانین جدید و سیاست های معامله باشن و مشخصاً خیلی از سرمایه گذارها آماده ان که سهام با ارزششون رو بفروشن و علایق خودشون رو دنبال کنن این متغیر ها تغییرات روزانه ای تو بازار میدن که باعث میشه یک کمپانی کمتر یا  بیشتر موفق به نظر برسه تو بازار سهام، وقتی ظاهراً ارزش از دست بدین، معمولاً سرمایه گذارها رو از دست میدین و در نتیجه ارزش واقعی رو از دست بدین اطمینان انسان به بازار، قدرت راه اندازی همه چیز، از انفجار تا بحران اقتصادی رو داره و این متغیر نامعلوم، دلیل اینه که حرفه ای ها سرمایه گذاری بلند مدت و مطمئن رو به تلاش برای بدست آوردن سریع پول ترجیح میدن ولی متخصصین تمام مدت در حال ساخت وسایلی هستن تا شانس موفقیتشون رو تو این سیستم سخت برای پیش بینی بالا ببره

بازار سهام فقط برای افراد ثروتمند نیست با ورود اینترنت سرمایه گذارهای معمولی میتونن به خیلی از روش های سرمایه گذار بزرگ سهام بخرن وقتی آدمای بیشتری درباره ی این سیستم پیچیده یاد میگیرن، میتونن سهام معامله کنن، از مشاغل مورد علاقشون حمایت کنن و دنبال اهداف اقتصادیشون برند

بورس چگونه کار می کند؟

بورس اوراق بهادار چیزی جز یک بازار عظیم منظم و شبکه ایِ جهانی نیست جایی که هر روز مقدار زیادی پول جا به جا میشه در کل هر سال 60 میلیارد یورو معامله انجام میشه، بیش از تمام کالاها و خدمات همه ی اقتصاد جهان با اینحال تو این بازار سیب و مسواک دست دوم معامله نمیکنن در اصل اوراق بهادار معامله میشن اوراق بهادار حق دارائیه که به فرم سهمه، سهم هم مخفف سهمی از کمپانیه ولی اصلاً چرا سهام معامله میشن؟ خب اولاً و مهمتر از همه اینکه ارزش یک سهم مربوط به کمپانیِ پشت اونه

اگر ارزش کل یک کمپانی رو یک پیتزا فرض کنیم ، هرچی اندازه ی پیتزا بزرگتر باشه، اندازه ی هر تکه بیشتره اگر مثلاً فیس بوک بتونه درآمدش رو با یک مدل جدید خیلی زیاد کنه اندازه ی پیتزای کمپانی هم زیاد میشه و در نتیجه ارزش سهم های اون هم زیاد میشه. این مخصوصاً برای سهام دارها خبر خوبیه، یک سهم که شاید قبلاً 38 یورو میارزیده حالا ممکنه 50 یورو ارزش داشته باشه، یعنی در صورت فروش 12 یورو در هر سهم سود کردین ولی فیس بوک ازش نفعی میبره؟ کمپانی میتونه با فروش سهام و سرمایه گذاری یا گسترش کارش پول بدست بیاره مثلاً فیس بوک با ارائه ی سهامش تو بورس اوراق بهادار 16 میلیارد دلار درآمد داشته البته معامله ی سهام معمولاً بازی شانسه هیچکس نمیتونه بگه کدوم کمپانی خوب کار میکنه و کدوم نه اگر یک کمپانی خوش سابقه باشه، سرمایه دارها حمایتش میکنن یک کمپانی با سابقه ی بد و عملکرد ضعیف کار سختی برای فروش سهامش داره

بر خلاف یک بازار معمولی که میشه اجناس رو لمس کرد و خرید تو بورس اوراق بهادار، فقط کالاهای مجازی وجود دارن و به صورت قیمت سهام و جداول روی مانیتور ها ارائه میشن اینجور قیمت های سهام میتونن هر ثانیه تغییر کنن

سهام دارها برای همین باید به سرعت عمل کنن تا فرصت رو از دست ندن، حتی یک شایعه ی ساده میتونه باعث افت تقاضای یک سهم بشه و در نتیجه ارزش کمپانی رو کم کنه البته برعکش هم ممکنه اگر آدمای زیادی سهام ضعیفی رو خریداری کنن، چون مثلا پتانسیل بالایی برای ایدش میبینن، ازش اون کمپانی بالا میره کمپانی های تازه ازش سود میبرن با اینکه فروششون ممکنه نزولی باشه، میتونن با ارائه ی سهامشون پول جمع کنن در بهترین حالت، این باعث محقق شدن ایدشون میشه و در بدترین حالت میتونه یک حباب خیالی که فقط هواس براشون بسازه و مثل همه ی حباب ها، این حباب بورس هم بالاخره یجا میترکه ارزش 30 کمپانی بزرگ آلمان تو چیزی به عنوان شاخص سهام Dax نشون داده میشه نمودار Dax نشون میده این کمپانی ها چقدر خوب یا بد هستن و در نتیجه الان اقتصاد در کل چه وضعیتی داره بورس اوراق بهادار کشورهای دیگه هم شاخص خودشون رو دارن و تمام این بازارها باهم یک بازار جهانی متصل رو میسازند

بورس اوراق بهادار تهران

بورس اوراق بهادار تهران قدمتی 50 ساله دارد و در سال 1347 افتحاح شد.همچنین تارخچه دیگر بورس ایران یعنی فرابور سهم به سال 1387 می رسد.

 

برای آشنایی با دیگر بورس های جهانی و دیگر شاخص های بورس ها می توانید به مقالات زیر مراجعه کنید 

شاخص های بورس آمریکا

بورس نزدک چیست؟

بورس نیویورک چیست؟

بورس اوراق بهادار توکیو