هجوم بانکی یا بانک ران (bank run) چیست؟

هجوم بانکی یا همان بانک ران (bank run) زمانی اتفاق می‌افتد که تعداد زیادی از مشتریان یک بانک یا یک موسسه مالی دیگر به دلیل نگرانی‌های خود نسبت به استطاعت[2] بانک برای پرداخت بدهی‌ها، سپرده‌های خود را بطور همزمان برداشت می‌کنند.

هرچه اشخاص بیشتری وجوه خود را برداشت کنند، احتمال عدم پرداخت[3] افزایش می‌یابد و باعث می‌شود که افراد بیشتری برای برداشت سپرده‌های خود اقدام کنند. در موارد حاد، ممکن است ذخایر بانکی برای انجام تراکنش برداشت‌ کافی نباشد.

درک هجوم بانکی

هجوم بانکی در شرایطی رخ می‌دهد که تعداد زیادی از افراد به این خاطر که می‌ترسند که این مؤسسات پول کافی نداشته باشند، شروع به برداشت پول خود از بانک‌ها کنند. هجوم بانکی معمولا نتیجه ترس و وحشت است تا عدم توانایی بانک در پرداخت بدهی (اعسار)[4]. یک هجوم بانکی که ناشی از ترس است و یک بانک را به سمت ورشکستگی واقعی سوق می‌دهد، نمونه‌ای کلاسیک از یک پیشگویی ناگزیر‌ساز[5] است. بانک با ریسک عدم پرداخت روبروست، زیرا افراد به برداشت وجوه ادامه می‌دهند. بنابراین، این عمل که با وحشت شروع می‌شود، می‌تواند در نهایت به یک وضعیت عدم پرداخت واقعی تبدیل شود.

دلیل این اتفاق این است که اکثر بانک‌ها آن میزان پول نقد را در شعب خود نگه نمی‌دارند. در حقیقت، بیشتر موسسات مجموعه‌ای از محدودیت‌ها در مورد میزان ذخیره در گاوصندوق‌های خود دارند. این محدودیت‌ها مبتنی بر نیاز بوده و به دلایل امنیتی تنظیم می‌گردند. بانک مرکزی فدرال (فدرال رزرو) همچنین محدودیت‌های نقدی داخلی برای این موسسات تعیین می‌کند. پولی که آن‌ها براساس دفاتر خود دارند، برای وام دادن به دیگران یا برای سرمایه‌گذاری بر روی روش‌های مختلف سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از آنجا که بانک‌ها بطور معمول تنها درصد کمی از سپرده‌ها را به عنوان وجه نقد نگه می‌دارند، باید وضعیت وجه نقد خود را افزایش دهند تا درخواست‌های برداشت مشتریان را برآورده کنند. یکی از روش‌‌هایی که یک بانک برای افزایش پول نقد از آن استفاده می‌کند، فروش دارایی‌های خود است – که گاهی اوقات دارایی‌های خود را با قیمت‌های بسیار پایین‌تر از قیمت واقعی آن‌ها به فروش می‌رساند.

ضرر و زیان در فروش دارایی‌ها با قیمت پایین‌تر می‌تواند باعث ورشکستگی بانک شود. هراس و وحشت بانکی هنگامی رخ می‌دهد که چندین بانک بصورت همان زمان با هجوم بانکی روبرو شوند.

هجوم بانکی زمانی اتفاق می‌افتد که گروه‌های بزرگی از مشتریان بخاطر ترس از این مبنی که موسسه ورشکسته شود، پول خود را همزمان از بانک‌ها خارج می‌کنند.

با برداشت بیشتر پول، بانک‌ها از ذخایر نقدی خود استفاده می‌کنند و در نهایت ورشکسته می‌گردند.

شرکت بیمه سپرده‌گذاری فدرال در سال 1933 در واکنش به یک هجوم بانکی تأسیس شد.

جلوگیری از بانک ران bank run

دولت‌ها در پاسخ به آشفتگی‌های دهه 1930، برای كاهش ریسک هجوم‌های بانکی آتی، گام‌هایی برداشتند. شايد بزرگ‌ترين اقدام آن‌ها تأمين الزامات ذخيره بود، كه حکم می‌کند که بانك ها درصد مشخصي از كل سپرده‌ها را به عنوان وجه نقد نگه دارند.

علاوه بر این، کنگره ایالات متحده شرکت بیمه سپرده‌های فدرال (FDIC) را در سال 1933 تأسیس کرد. این آژانس که در پاسخ به بسیاری از ورشکستگی‌های بانکی که در سال‌های گذشته اتفاق افتاده بود، ایجاد شده است، سپرده‌های بانکی را بیمه می‌کند. ماموریت آن حفظ ثبات و اعتماد عمومی به سیستم مالی ایالات متحده است.

اما در برخی موارد‌، بانک‌ها در صورت مواجهه با تهدید یک هجوم بانکی، باید رویکرد پیشگیرانه‌تری اتخاذ کنند. در اینجا نحوه انجام این کار در اختیار شما قرار می‌گیرد.

1- کاستن سرعت آن. بانک‌ها در صورت مواجه شدن با تهدید هجوم بانكی، می‌توانند برای مدتی تعطیل شوند. این امر مانع از آن می‌شود که مردم صف کشیده و پولی را از حساب خود برداشت کنند. فرانکلین دی روزولت این قانون را در سال 1933 پس از تصدی مقام خود اجرا کرد. او تعطیلی بانکی را تصویب کرد و خواستار انجام بازرسی‌هایی شد تا از استطاعت بانک‌ها برای پرداخت بدهی‌ها اطمینان حاصل شود تا آن‌ها بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند.

2- قرض گرفتن. بانک‌ها ممکن است در صورت نداشتن ذخایر نقدی کافی، از موسسات دیگر وام بگیرند و وام‌های بزرگ ممکن است مانع ورشکستگی آن‌ها شود.

3- بیمه کردن سپرده‌ها. وقتی مردم می‌دانند که سپرده‌های آن‌ها توسط دولت بیمه می‌شود، ترس آن‌ها بطور کلی فروکش می‌کند. این مورد از زمانی که ایالات متحده FDIC تأسیس کرد، صدق می‌کند.

بانک‌های مرکزی به طور معمول به عنوان آخرین راه‌حل برای وام دادن به بانک‌های انفرادی در هنگام بحران‌هایی مانند هجوم بانکی عمل می‌کنند.

نمونه‌هایی از بانک ران

سقوط بازار سهام در سال 1929 باعث بسیاری از هجوم‌های بانکی (و هراس بانکی) در سرتاسر کشور شد و در نهایت به رکود بزرگ منجر گردید. هجوم‌های بانکی پی در پی که در اواخر سال 1929 و اوایل 1930 اتفاق افتاد، نشان‌دهنده تأثیر دومینووار انواع هجوم‌ها بود، زیرا خبرهای مربوط به ورشکستگی یک بانک باعث شد تا مشتریان دیگر بانک‌ها اطراف آن‌ها ازدحام کنند و پول خود را پس بگیرند. به عنوان مثال، یک ورشکستگی بانکی در ناشویل منجر به تعداد زیادی هجوم‌های بانکی در سراسر جنوب شرقی کشور آمریکا شد.

سایر هجوم‌های بانکی در دوران رکود به دلیل شایعاتی رخ داد که توسط مشتریان آغاز شده بود. در دسامبر سال 1930، یک نیویورکی که بانک ایالات متحده به وی توصیه کرده بود که سهام خاص خود را نفروشد، آن شعبه را ترک کرد و به سرعت به مردم گفت که بانک تمایلی به فروش سهام خود ندارد یا قادر به انجام این کار نیست. مشتریان بانک با تفسیر این موضوع به عنوان نشانه‌ای از ورشکستگی، در صف‌های هزاران نفری جلوی بانک تجمع کردند و طی چند ساعت، بیش از 2 میلیون دلار پول را از بانک برداشت کردند.

[1] – Bank Run

[2] – Solvency

[3] – Default

[4] – Insolvency

[5] – Self-Fulfilling Prophecy