چگونه اقتصاد چین رشد کرد
همچنان که جمهوری خلق چین 70 سالگی انقلاب خود را جشن می گیرد، رهبر آن بر رشد روز افزون و فوق العاده اقتصاد چین تمرکز دارد.
از سال 2012، سفرهای زیادی به جمهوری خلق چین داشتم. 52 مُهر موجود بر روی پاسپورت من نیز حاکی از همین مسئله است، اما من همچنان سردرگم ناسازگاری های خود، بعنوان یک غربی، با این کشور هستم.
من این مسئله را قبول کرده ام که بسیاری از ضدیت های موجود درباره چین هیچگاه برای دیدگاه غربی قابل درک نخواهد بود. اما چین، کشوری که 70 سالگی کمونیستی خود را جشن می گیرد، در مسیر ضدیت ها پیش می رود.
همان چینی که معروف به نقض حقوق بشر است، چینی است که 800 میلیون آدم را از فقر نجات داد و سرانه تولید ناخالص داخلی خود را از 89 دلار در 1960 به 10000 دلار در امروز رساند. چینی که کودکانش با سوزاندن زباله خود را گرم می کردند، همان چینی است که در یک هفته، دو میلیاردر به جهان معرفی کرد و جایی است که امید به زندگی از 43.7 سال در 1960 به 80 سال رسیده است.
با اینکه چین را همیشه در اخبار می بینید، اما این روزها، باید چین را ببینید. چین کشوری است که، خصوصا بعنوان یک سرمایه گذار، نمی توان از کنار اقتصاد چین ساده گذشت.
بیایید تا به اقتصاد چین نگاهی بیندازیم و ببینیم که از آن دهه های ابتدایی تابحال چه بر چین گذشته و اکنون وضعیت آن به چه گونه است.
1949: مائو، جنگجوی تورم
ایدئولوژی موجب ظهور رهبران بزرگ می شود، اما تورم هم می تواند عمل ظهور چنین رهبرانی شود. دولت ملی گرای شیانگ کای شِک برای پشتیبانی مالی از جنگ با ژاپن در سال 1937 و جنگ مدنی با کمونیست های مائو تسه تونگ در سال 1946، رو به چاپ بدون پشتوانه پول آورد. طبق داده های اتاق فکر آزادی خواهان موسسه آموزش اقتصادی، 3.6 میلیارد یوآن در سال 1937 در گردش بود. در سال 1948، این مقدار به 5.1 کادریلیون (واحد بعد از تریلیون) رسید و این بعد از فرایند ادغام سهامی بود که طی آن 3,000,000 به 1 واحد تبدیل شد. این موضوع بعلاوه ی فساد ملی گرایان، موجب حمایت مردم از شیوه مائو شد.
1958-1962: یک گام بزرگ به جلو در اقتصاد چین
مائو یک اقتصاد دان نبود؛ مهندس کشاورزی هم نبود. طی سیاست یک گام بزرگ رو به جلو، 45 میلیون نفر در اثر تلاش ناموفق مائو برای تبدیل خانه باغ ها به مزارع اشتراکی مردند، و این اتفاق با بکارگیری آنها برای تولید استیل همراه بود. با اندازه گیری شاخص برابری قدرت خرید، استانداردهای زندگی چینی ها در بین سال های 1958 تا 1962، به میزان 20 درصد کاهش یافت؛ این داده ها توسط انگوس مادیسون جمع آوری شده اند که توسط خدمات تحقیقاتی کنگره نقل شده اند.
1966-1976: انقلاب فرهنگی درچین
او 460 دانشمند را زنده به گور کرد. او 46,000 دانشمند را زنده به گور کرد. شما ]خردمندان[ ما را بخاطر چین شی هوانگ بودن ناسزا می دهید. ما صد برابر از آن دوران گذشته ایم.
- مائو تسه تونگ، 1958
مائو آنچنان دلخواه خردمندان نبود. مائو و چین شی هوانگ، کسی که با استاندارد سازی ارز، دست خط و واحدهای اندازه گیری به اولین امپراطور چین در 2000 سال پیش تبدیل شد، خردمندان را بعنوان تهدیدهایی برای قدرت خود می دیدند. لشکرکشی مائو برای ریشه کن کردن آثار فرهنگی و خرد مبتنی بر آموزش موجب سقوط 14 درصدی تولیدات صنعتی در سال 1967 شد.
1979: دِنگ درهای چین را باز کرد
گربه سیاه ….. گربه سفید …. تا زمانی که موش را می گیرند، رنگشان مهم نیست. بین سوسیالیسم و اقتصاد بازاری، ضدیتی وجود ندارد.
- دنگ ژیائو پینگ، 1962
دنگ با سیاست درهای باز، اعجاز اقتصادی چین را در سال 1979 شروع کرد. منتقدان با چشیدن عملکرد سرمایه گرایان، به مسخره بودن “اعجاز” چین کمونیست اشاره کردند. اما طرفداران چین گفتند که نتایج چین از پیوند موثر دو نظام منشا می گیرد.
برای مثال، یک نمونه از پیوندزنی دو نظام، شرکت های دولتی هستند، شرکت هایی که در ابتدا بر اقتصاد چین مسلط بودند، سپس قدرت آنها کاهش یافت، تا دوباره تحت نظر شی جین پینگ قدرت بگیرند. ملت های مبتنی بر دموکراسی می گویند که پادشاه موجب کاهش رقابت، و تامین مالی ترجیحی می شود و یا اینکه یارانه ها موجب رشد غیر عادلانه برخی شرکت ها می شوند. چین می گوید که هدف نیز همین است.
به لطف این رشد ها، پادشاهی میانه در حال تبدیل به قشری متوسط است. شرکت مشاوره ای مک کینزی می گوید که 76 درصد از جمعیت شهری چین در سال 2022 بعنوان مردمی با سطح زندگی متوسط خواهند بود.
با اینحال، می بینیم که از سال 1978 تا 2018، تولید ناخالص داخلی واقعی چین سالانه به میزان 9.5 درصد افزایش داشته است. طبق تخمین صندوق بین المللی پول، تولید ناخالص داخلی واقعی چین از رشد 14.2 درصدی در سال 2007 به 5.5 درصد در سال 2024 خواهد رسید – حتی مقادیر پایین رشد استانداردهای چین نیز برای کل جهان خطرناک است.
از 2013 تاکنون: دوره ی شی جین پینگ
شی جین پینگ، رئیس جمهور مادام العمر چین، میزان رشد تولید ناخالص داخلی چین را به بهای بدهی، در بالاتر از -6 درصد نگهداشته است:
ساخت شهرهای بدون سکنه و جاده هایی که به ناکجا آباد ختم می شوند، کاهش یافته، شرکتSelect Companies هم اکنون به وضعیت عادی برگشته، و اقتصاد دانان غربی نیز در نهایت دارند به این نتیجه می رسند که یک اقتصاد حکومتی می تواند بدهی های زیاد را به نحوه ای جذب کند که اقتصاد بازاری قادر به انجام آن نیست – گرچه، برخی همچنان به گزارش های بانک های چینی شک دارند و معتقدند بدهی های این بانک ها 10 برابر بیشتر از موارد گزارش شده است.
جنگ تجاری چین با آمریکا و اقتصاد چین
این جنگ در ابتدا بخاطر نارضایتی دونالد ترامپ از صادرات 540 میلیارد دلاری چین به آمریکا و واردات 120 میلیارد دلاری آن از آمریکا در سال 2018 شروع شد. سپس با مطرح شدن مسائلی همچون سرقت مالکیت معنوی و یارانه های دولتی، این جنگ شدت گرفت. ظاهرا شی قصد ندارد تا سویا یا قایق های پارویی را با مالیات 12.5 یا 25 درصد خریداری کند؛ تحقیقات چین حول این محور است که آیا خواسته های آمریکا در خصوص سرقت مالکیت معنوی و یارانه های دولتی در تضاد اساسی با نحوه کار مدل سوسیالیستی است یا که نه.
آیا چین در آینده ، قدرت را بدست می آورد؟
برای یک فرد چینی ایمیل بفرستید. از کارت اعتباری در چین را در هر جایی به غیر از هتل ها استفاده کنید. پرداخت نقدی در رستوران یک شهر بزرگ را امتحان کنید. اینکار ها غیر ممکن نیست، اما مشکل است.
در چین، ویچَت جایگزین ایمیل شده است. وضعیت کارت های اعتباری و پول نقد هم بهمین شکل است. بخشی از “سرعت چین” از آزرده شدن کشور منشا می گیرد که همین امر موجب جهش این کشور در فناوری می شود، بخشی دیگر بخاطر عملگرا بودن و تطبیق پذیری سریع مردم چین است (83 درصد از پرداختی ها در چین توسط موبایل انجام می شود)، و بخش دیگر آن بدلیل این است که دولت چین، فناوری را بعنوان راهی برای اثبات ارجحیت مدل چینی بر سایر مدل ها می داند.
- اینترنت 5G
نظام صدور مجوز چین و مالکان سه شرکت بزرگ ارتباطی در چین به این توافق رسیدند تا پوشش بی سیم 5G را بشدت گسترش دهند، ارتباطی که 20 برابر سریع تر از 4G است و در تمام انواع دستگاه ها، از خودروهای بدون سرنشین گرفته تا وسایل هوشمند، ارتباط بهتری را ممکن میسازند. در حالیکه آمریکا، یعنی جایی که 5G در آنجا بطور محرمانه برای قانون گذاران فدرال و دولتی توسعه یافت، از قافله عقب ماند.
- هوش مصنوعی (AI)
اخیرا دولت چین در هزینه برای هوش مصنوعی، از آمریکا پیشی گرفته است و به دنبال این است تا در سال 2030، به پرچمدار صنعت هوش مصنوعی در جهان تبدیل شود (این درحالیست که آمریکا هزینه های تحقیقاتی در این زمینه را کاهش داده است). آمریکایی ها از فکر اینکه این سبک از شبکه ی چینی مردم را از طریق دوربین های نظارتی، شبکه های اجتماعی، و اسناد مالی، نظارت میکنند هم به خود می لرزند. اما گذشته از ارزش ها، چین با حجم اطلاعاتی بسیار بالا و محدودیت های بسیار کم در نحوه استفاده از این اطلاعات، حداقل برای تصحیح هوش مصنوعی، نسبت به جهان دموکراتیک، وضعیت بهتری دارد.
- خودکفایی در فناوری
مک کینزی به این نکته اشاره می کند که علیرغم رتبه دوم چین در صرف هزینه برای تحقیق و توسعه، همچنان 6 برابر صادرات خود، دارایی معنوی وارد می کند. برای مثال، در مباحث اجسام نیمه هادی و مراقبت های بهداشتی، چین همچنان عمدتا بر فناوری خارجی اتکا می کند و بطور مشخص این فناوری را با سرقت (تخمین سرقت معنوی چین از آمریکا بصورت سالانه حدود 600 میلیارد دلار است)، با قدرت سیاسی (چین بصورت سنتی شرکت های خارجی را مجبور می کند تا فناوری خود را بعنوان یک شرط برای دسترسی به بازار چین، با آنها به اشتراک بگذارند – الزامی که آمریکا و سایر کشورها ادعا می کنند که قوانین سازمان تجارت جهانی را نقض می کند، قوانینی که چین در سال 2001 آنها را پذیرفت)، و یا با خرید، به داخل کشور منتقل می کنند.
ساخته شده در چین 2025 (Made in China 2025) تلاش چین برای برای بالارفتن از نردبان تولید است تا در فناوری های کلیدی به خودکفایی برسد. بحث پیرامون این برنامه، در برابر بحث موجود درباره ی مدل چینی کل، چیز خردی است: چین می گوید تنها می خواهد مدرن سازی کند. آمریکا از این گله می کند که ابزار این مدرن سازی شامل یارانه های سنگین و انتقال سلطه جویانه فناوری می شود، و می افزاید که خطوط نامشخص بین شرکت و دولت موجب این می شود تا فناوری کسب شده، قدرت و ارزش هایی را رشد دهد که با اهداف آمریکا در تناقض است.
- صنایع مشمول در طرح Made in China 2025
- فناوری اطلاعات
- ابزار ماشینی و ربات ها
- هوافضا
- مهندسی اقیانوس و کشتی های فوق پیشرفته
- راه آهن فوق پیشرفته
- خودروی الکتریکی
- تجهیزات قدرت الکتریکی
- دستگاه های کشاورزی
- مواد پیشرفته و دستگاه های دارویی و پزشکی
نتیجه گیری
نکته عجیبی که درباره سالگرد ظهور چین وجود دارد این است که من حتی ضد کمونیست هایی را نیز دیده ام که آن را جشن می گیرند. در غرب، مردم، دولت ها، و تاریخ ها از هم جدا هستند اما طرزفکر چینی، “چین” را بعنوان ادغامی از دولت کنونی، هزاران سال تاریخ، و مردم امروز چین میداند.
همزمان با 70 سالگی این کشور، بزرگترین نگرانی مردم، جنگ تجاری، هنگ کنگ یا نقش کشورشان در سطح مربوط به جغرافیای سیاسی نیست. بلکه قیمت خوک است، قیمتی که در اثر آنفلونزای خوکی آفریقایی، جهشی بزرگ را تجربه کرده است. بطرز عجیبی، خوک از جامعه ی چینی جدا شدنی نیست و ایجاد ذخیره ی استراتژیک خوک در سال 2007، تلاشی از جانب دولت برای مطمئن کردن مردم – مردمی که می توانند بدون آزادی زندگی کنند، اما بدون خوک نه – بود تا حس کنند که به الویت هایشان توجه می شود، چیزی که از نظر غربی ها کاملا بی معنی است. تصدیق رهبری در اینکه “چین” ادغامی از مردم و سنت هاست، که اگر نگوییم بیشتر، به اندازه ی دولت موجب ایجاد چین کنونی شده است. دیدگاه رایج در بین مردم این است که تا زمانی که دولت خودش این بینش را داشته باشد، چین می تواند 140 سالگی خود را نیز جشن بگیرد.
